Trong bối cảnh kinh tế hiện nay, lãi suất tiết kiệm đang có xu hướng tăng, kéo theo nhiều hệ quả quan trọng đối với thị trường tài chính, đặc biệt là thị trường bất động sản. Một trong những tác động trực tiếp nhất là lãi suất cho vay mua bất động sản cũng sẽ tăng lên. Sự thay đổi này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định mua nhà của người tiêu dùng mà còn tác động sâu rộng đến hoạt động của các doanh nghiệp bất động sản và ngân hàng. Để hiểu rõ hơn về mối quan hệ này, chúng ta cần xem xét các yếu tố kinh tế, tài chính và thị trường cùng những dự báo về xu hướng lãi suất trong thời gian tới. Qua đó, sẽ thấy được bức tranh toàn cảnh về sự biến động của lãi suất cho vay mua bất động sản và những hệ quả mà nó mang lại.
Lo ngại lãi suất cho vay tăng
Thời gian gần đây, làn sóng tăng lãi suất tiết kiệm tại các ngân hàng đang lan rộng. Tính từ thời điểm đầu tháng 5 đến nay đã có 7 ngân hàng tăng lãi suất tiết kiệm. Trước đó trong tháng 4 cũng có tới 16 ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất trên thị trường.
Giữa lúc bối cảnh lãi suất tiền gửi đồng loạt tăng nhiều người đang lo ngại lãi suất cho vay bất động sản cũng sẽ tăng trong thời gian tới. Đây là điều dễ hiểu vì thông thường lãi suất sẽ tăng đồng đều chứ không riêng gì lĩnh vực nào.
Theo ghi nhận thực tế chị N.M.N (Nam Từ Liêm, Hà Nội) đã chốt mua một căn hộ chung cư tại quận Mỹ Đình hồi tháng 1/2024 với giá 3,4 tỷ đồng. Chị N. không đủ kinh tế nên đã vay thêm ngân hàng 1 tỷ đồng với mức lãi suất ưu đãi trong năm đầu tiên là 7,2%/năm. Tuy nhiên, từ năm thứ hai sẽ theo mức lãi suất thả nổi trên thị trường. Theo tính toán hợp đồng tín dụng, từ năm thứ 2 lãi suất thả nổi được tính bằng lãi suất cho vay cơ sở cộng với biên độ 3,8%.
Đây cũng chính là lý do khiến cho chị N. ngại vay và sợ lãi suất tiết kiệm tăng mạnh từ năm thứ 2. Lúc này, sẽ gặp phải rất nhiều khó khăn và áp lực tài chính, bởi lẽ lãi suất ở thời điểm này đang biến động mạnh theo chiều hướng tăng chứ không giảm.
Một trường hợp khác là anh P.T (Hoài Đức, Hà Nội) đang chế chấp một căn nhà để vay 1,2 tỷ tại ngân hàng nước ngoài. Theo anh T. lãi suất thả nổi sau khi hết thời hạn ưu đãi sẽ được tính bằng lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng của nhóm ngân hàng Big 4 cộng với biên độ 3,5%.
Nếu như dựa trên cơ sở lãi suất tiết kiệm như hiện tại thì mức lãi suất thả nổi sau đó anh T. có thể phải trả lên đến khoảng 8,9%/năm. Đồng thời, nếu lãi suất tiết kiệm tăng thêm 1% thì lãi suất cho vay cũng tăng tương tự. Do đó, việc vay mua nhà tại ngân hàng thời điểm hiện tại có rất nhiều áp lực và có thể xảy ra rủi ro đối với chính người mua bất động sản nếu thị trường ổn định trở lại.
Thời điểm lãi suất cho vay mua nhà tăng trở lại
Thời gian vừa qua, nhiều ngân hàng đã tung ra những gói lãi suất cho vay ưu đãi hấp dẫn chỉ 5-6%/năm đầu tiên với hoạt động vay mua nhà. Mức lãi suất này chỉ ngang bằng hoặc cao hơn lãi suất tiết kiệm 12 tháng khoảng 1%.
Một số ngân hàng nước ngoài còn áp dụng mức lãi suất không quá 6%/năm trong vòng 3 năm đầu tiên để thúc đẩy khách hàng vay mua. Đại diện một số nhà băng còn cho biết mức lãi suất này đang thấp nhất trong 10 năm trở lại đây.
Giữa bối cảnh nhiều gói vay với mức lãi suất thấp được đưa ra, Giám đốc khối cho vay cá nhân của một ngân hàng cho biết đã có sự dịch chuyển khách hàng từ nhà băng này sang nhà băng khác với các ưu đãi hấp dẫn được tung ra. Những khách hàng đang phải chịu mức lãi suất thả nổi cao thì đều chuyển hướng vay ở ngân hàng mới nhằm hưởng ưu đãi lãi suất tốt hơn 2-4% một năm.
Đại diện của một ngân hàng tư nhân cho biết trong thời gian qua đã thực hiện làm hồ sơ cho nhiều khách hàng chuyển từ đơn vị này sang ngân hàng khác và cũng nhận hồ sơ khách hàng từ các ngân hàng khách chuyển sang. Tuy nhiên, việc làm hồ sơ thường sẽ chỉ áp dụng cho những người có dư nợ lớn và có tài sản đảm bảo là bất động sản, ô tô…
Trên thực tế, lãi suất thả nổi với những khoản vay mua nhà hiện nay cũng đang giảm khoảng 2-3% so với giai đoạn trước nhưng vẫn cao vọt lên hẳn so với lãi suất huy động. Bên cạnh đó, một số ngân hàng tư nhân có mức lãi suất thả nổi còn cao hơn nhiều so với nhóm quốc doanh.
Theo ghi nhận mức lãi suất thả nổi ưu đãi đối với các khách hàng vay cũ của nhóm ngân hàng quốc doanh đang dao động ở mức 9-10%/năm, trong khi những nhà băng tư nhân vẫn neo cao trên 12%/năm.
Việc một số ngân hàng tư nhân để mức chênh lệch lớn giữa lãi suất tiết kiệm và lãi suất cho vay là để có thể bù đắp chi phí cho nguồn dự phòng rủi ro tín dụng có thể tăng lên giữa lúc bối cảnh nợ xấu cũng liên tục gia tăng để tối ưu lợi nhuận.
Trước những lo ngại đối với lãi suất mua nhà có thể tăng theo lãi suất tiết kiệm các chuyên gia đánh giá, ở thời điểm hiện tại mặt bằng chung của lãi suất tiết kiệm vẫn khá thấp. Mức điều chỉnh tăng của các ngân hàng vẫn chỉ dao động trong khoảng từ 0,2-0,3%/năm và chỉ tại một số kỳ hạn. Do đó, cũng rất khó tác động được đến lãi suất cho vay mua nhà như nhiều người đang lo lắng.
TS. Nguyễn Trí Hiếu – chuyên gia kinh tế phân tích việc lãi suất tiết kiệm tăng là cách để ngân hàng giữ chân khách. Bởi lẽ thời gian qua khi lãi suất tiết kiệm giảm mạnh đã khiến cho nhiều người rút tiền để đầu tư vào những lĩnh vực khác với khả năng sinh lời lớn hơn.
Bên cạnh đó, trong quý I/2024 tăng trưởng tín dụng khá thấp, nhưng đến cuối tháng 4 sang đầu tháng 5 ngân hàng cũng đã nhận ra tín hiệu khả quan ở đầu ra của tín dụng nên đã điều chỉnh để cho vay nhiều hơn. Điều này đồng nghĩa với việc nếu ngân hàng muốn cho vay nhiều thì cũng sẽ phải huy động vốn nhiều hơn.
Với hoạt động đẩy mạnh tín dụng như hiện nay để ghi nhận chỉ số tăng trưởng của ngân hàng, các chuyên gia nhận định kịch bản thị trường cuối năm nay sẽ giống với năm ngoái khi nhiều khả năng cả lãi suất cho vay và lãi suất tiết kiệm sẽ tăng vào những tháng cuối năm.
